BURSA CUMALIKIZIK OSMANLI EVLERİ Kuruluşu yaklaşık 1300'lü yıllara denk gelmektedir.Bir vakıf köyü olarak kurulan köyde, tarihi doku çok iyi korunmuştur ve Osmanlı erken döneminin kırsal kesim sivil mimari örnekleri günümüze ulaşmayı başarmıştır. Bu özelliği nedeniyle çok ilgi çeken ve ziyaret edilen bir yerleşim yeri olmuştur. Sık sık tarihsel filmlere mekan olmaktadır.Uludağ etekleri ile vadiler arasında sıkışıp kalan köylere kızık adı verilmiştir. Diğer kızık köylerindeki köylülerin eskiden Cuma nama zı için toplandığı yer olduğundan bu köyün Cumalıkızık adıyla anıldığı söylenir. Bir başka söylence de, Osman Bey'in köyün kurulduğu günün cuma günü olması sebebiyle bu köye "Cumalı kızık" adını vermiş olduğudur.Köy meydanında köy geçmişine ait eşyaların sergilendiği bir de müze (Cumalıkızık Etnografya Müzesi) bulunur. Köyde, Haziran ayında "Ahududu Şenliği" yapılmaktadır. Ünlü "Cumalıkızık evleri" moloz taş, ağaç ve kerpiçten yapılır, genelde üç katlıdır. Üst katlardaki pencereler kafesli veya cumbalıdır. Ana giriş kapılarındaki kulplar ve tokmaklar dövme demirden yapılır. Evler sarı, beyaz, mavi, mor renklere boyalıdır. Evlerin arasında kaldırımsız, taş döşeli, çok dar sokaklar bulunur.Köyün camisi, caminin yanındaki Zekiye Hatun Çeşmesi ve tek kubbeli hamamı Osmanlı devrinden kalmadır. Köyde, Bizans devrinden kalma bir kilise kalıntısı dabulunur.Köyde narenciye, ceviz, kestane yetişir.Tarihi dokusu nedeniyle sık sık dizi ve film çekimlerine sahne olur. Örnek olarak Kurtuluş Savaşı'nı anlatan Kurtuluş dizisi, Osmanlı Devleti'nin kuruluşunu anlatan Kuruluş dizisi ve son olarak başrolünü Emrah İpek'in oynadığı Kınalı Kar dizisi burada çekilmiştir.
"BURSA CUMALIKIZIK OSMANLI EVLERİ UNESCO DÜNYA MİRASLARI LİSTESİNDE"
Cumalıkızık Erken Osmanlı Kentsel ve Kırsal Yerleşimleri`nin UNESCO Dünya Mirası Listesi`ne alınması amacıyla 2000 yılında başlatılan çalışmalarda somut bir gelişme yaşanmayınca, konuyu Büyükşehir Belediyesi ele aldı. Cumalıkızık`ın yanı sıra Tarihi Çarşı ve Hanlar Bölgesi ile Sultan Külliyeleri`ni de , ortak kararlar alma ve uygulamalar yapmak üzere Prof. Dr. Neslihan Dostoğlu Başkanlığı`nda `Bursa Alan Başkanlığı` kuruldu. 26 kişilik Danışma Kurulu ile 9 kişilik Eşgüdüm ve Denetleme Kurulu`nu oluşturan Alan Başkanlığı, bugüne kadar önemli çalışmalar yaptı. Büyük bir titizlikle hazırlanan Bursa`nın adaylık dosyası Eylül ayında Kültür ve Turizm Bakanlığı`na, oradan da UNESCO`ya iletildi. Geçtiğimiz aylarda UNESCO`dan gelen heyet, Bursa dosyasında yer alan tüm bölgelerde incelemelerde bulunup, hazırladıkları raporu UNESCO merkezine sundu. Büyükşehir Belediyesi koordinasyonunda her aşaması titizlikle yürütülen çalışmalarla hazırlanan Tarihi Çarşı ve Hanlar Bölgesi, Sultan Külliyeleri ve Cumalıkızık`ın UNESCO Dünya Mirası Listesi`ne alınmasına karar verildi.belirleme adaylık kapsamına alan Büyükşehir Belediyesi, 2009 yılında çalışmalara yeniden başladı. Bu alanlarda yetki ve sorumluluk sahibi kurum ve kuruluşları, sivil toplum örgütlerini, meslek odalarını, hak sahiplerini, uzmanları, alanların yönetilmesi ile ilgili hedef ve stratejileri
