BATI HUN İMPARATORLUĞU VE PANU HAN

Batı Hun İmparatorluğu Nasıl Yıkıldı?  Ho-Han-Ye Kardeşi Yabgu Ve Askerlerini Neden Katletti? Doğu Hun İmparatorluğu Niçin İkiye Ayrıldı? Ba...

Batı Hun İmparatorluğu Nasıl Yıkıldı?  Ho-Han-Ye Kardeşi Yabgu Ve Askerlerini Neden Katletti? Doğu Hun İmparatorluğu Niçin İkiye Ayrıldı? Batı Hun İmparatorluğu Ne Zaman Kuruldu?

BATI HUN İMPARATORLUĞU

Büyük Hun İmparatorluğu M.Ö. 58 yılında 

Doğu ve Batı olmak üzere ikiye bölündü. 

Batı Hunlarını; Çiçi Yabgu, Doğu Hunlarını 

PANU HAN

Ho-Han-Ye Kağan (Şenyu) yönetti. Ho-Han-
Ye’nin ölümünden sonra Doğu Hunları Panu ve yeğeni Pi’nin taht kavgasına sahne oldu. M.S. 48 yılında Doğu Hunları; Kuzey ve Güney olarak ikiye ayrılmıştır. Kuzey Hunlarını Pi, Güney Hunlarını Panu yönetmiştir. Güney Hunları yani Panu’nun yönettiği bu ülke Türk Tarih literatürüne Batı Hun İmparatorluğu olarak geçmiştir. Çin egemenliği gölgesinde yönetilen bu imparatorluk Talas’ın doğusunda Çin’e kadar olan topraklara egemendi.Çiçi Yabgu’nun yönettiği Batı Hunları ise Aral gölü, Batı Türkistan ve Karadeniz’in kuzeyine kadar olan bölüme egemen olmuştur. Göktürk İmparatorluğu’nun kurulmasıyla Avrupa’ya göç ederek Avrupa Hun İmparatorluğu’nun temelini oluşturmuşlardır.Panu yönetimindeki Batı Hun İmparatorluğu yıkılmasıyla halefleri gittikçe Çinlileşen küçük Türk devletleri kurmuşlardır. Türk Tarih literatüründe bunlar “Hun ardılları” olarak adlandırılır

Batı Hun İmparatorluğunun Yıkılması

M.Ö. 36 yılında, batı Türkistan bölgesinde 

yaşanan bir anlaşmazlık nedeniyle bölgeye giden Çiçi, birlikleriyle savaşa katıldı. Savaşı kazanarak olası bir Çin saldırısına karşı Kırgız bölgesine çekildi ancak havanın çok soğuk olması nedeniyle askerlerinin büyük bir kısmını dönüşte kaybetti. Kırgız bölgesine ancak 1500 askerle ulaşabilen Çiçi, hiç beklemediği bir anda kardeşi Hohenye’nin kuşatmasıyla karşılaştı. Kale savaşı şeklinde gerçekleşen bu savaşta, Çin desteğinide yanına alan Hohanye ve Çiçi 2 gün boyunca savaştı. Çiçi, tüm askerleriyle birlikte bu savaşta hayatını kaybetti ve Batı Hun İmparatorluğu bu savaşla yıkılarak tarih sahnesinden silindi. (M.Ö. 36) Savaş sonrası yıkılan Batı Hun İmparatorluğunda yaşayan Hun halkları, Doğu Hun İmparatorluğu bünyesine girmeyerek bölgede dağınık şekilde yaşadılar. Belirli aralıklarla küçük çaplı devletler kurma teşebbüsleri olsa da başarılı olamadılar. Bölgede bulunan Siyenpilerin baskıları sonucunda Hazar Denizine kadar itilerek bu bölgede yaşamaya devam ettiler. Her ne kadar kısa süreli bir İmparatorluk dönemi olarak tarihe geçse de, Çiçi’nin Çin idaresini kabul etmemesiyle Hun varlığını devam ettirerek daha sonra kurulacak olan Avrupa Hun, Akhun ve Göktürk imparatorluklarının önünü açtılar.

Batı Hun İmparatorluğunun yıkılmasıyla Hun İmparatorluğunun devamı niteliğini taşıyan Doğu Hun İmparatorluğu ise, ilerleyen zamanlarda Çin’in bölgedeki politikaları neticesinde zayıflayıp Kuzey/Güney olarak ikiye bölünerek yıkıldı ve bölgedeki diğer kavimlere karışarak asimile oldular.

KUZEY HUN DEVLETİ

PANU HAN

Ho-Han-ye yönetimindeki Doğu Hun İmparatorluğu`nun tekrar parçalanmasında Kuzey topraklarını idare eden devlettir.Büyük Hun İmparatorluğu (Şyunglar) M.Ö. 46 yılında Çiçi han ve Ho-Han-ye kardeşler arasında Doğuve Batı olmak üzere ikiye ayrıldı. Batı Hunlarını; Çiçi han, Doğu Hunlarını Ho-Han-Ye Kağan (Şenyu)yönetti. Ho-Han-Ye`nin ölümünden sonra Doğu Hunları Panhu ve yeğeni Pi`nin taht kavgasına sahneoldu. M.S. 48 yılında Doğu Hunları; Kuzey ve Güney olarak ikiye ayrılmıştır. Kuzey Hunlarını Pi, Güney Hunlarını Pan-hu yönetmiştir. Güney Hunları yani Panhu`nun yönettiği bu ülke Türk literatürüne Batı Hun İmparatorluğu olarak geçmiştir. Çin egemenliği gölgesinde yönetilen bu imparatorluk Talas`ın doğusunda Çin`e kadar olan topraklara egemendi.Kuzey Hun Devleti bugünkü Moğolistan, Baykal gölü ve çevresinde bağımsız yaşamış bir Türk devletidir.Güney Hunları Çin üstünlüğünü kabul ettiği halde; Kuzey Hunları bağımsız yaşama taraftarıydı.Çinliler Güney Hunları kışkırtarak Kuzey hunları yıprattılar. Doğudan gelen Moğol kabileleri tarafından da tamamen yıkıldı.Çin, M.S. 216 yılında da Güney Hunlarını (Batı Hun İmaparatorluğu)`nu tamamen yok etti.Batı hunları (Güney hunlar) kendilerine ait bir toprak bulamayınca dağıldılar. Baykal gölü çevresine çekildiler.